Η αυτοπεποίθηση στους νεαρούς αθλητές (μέρος 2)
Η αυτοπεποίθηση στους νεαρούς αθλητές και πώς θα τους βοηθήσουμε να την αποκτήσουν (μέρος 2ο)
μετάφραση Ρένα Χειμωνίδου
[ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 από το βιβλίο του John O’Sullivan “CHANGING THE GAME. The parent’s guide to raising happy,
high-performing athletes and giving youth sports back to our kids”. Υποκεφάλαια:
Ο ορισμός της αθλητικής αυτοπεποίθησης / Από πού πηγάζει η αυτοπεποίθηση; /
Ερωτήσεις -που «Αλλάζουν το Παιχνίδι»- για τους γονείς / Επιτρέπετε στα παιδιά
να αποτυγχάνουν / Πώς να επαινείτε το παιδί σας.]
Ερωτήσεις -που «Αλλάζουν το Παιχνίδι»- για τους γονείς
Υπάρχει στην οικογένεια κάποιος ενήλικας που μπορεί να
τονώσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού μου;
Έχει το παιδί μου έναν προπονητή, δάσκαλο ή κάποιον άλλο
ενήλικα εκτός στενών οικογενειακών πλαισίων που το βοηθάει να αποκτήσει
αυτοπεποίθηση;
Επιτρέπετε στα παιδιά να αποτυγχάνουν
Ένα από τα πιο πολύτιμα μαθήματα που διδάσκει στα παιδιά ο
αθλητισμός είναι να ρισκάρουν, να αποτυγχάνουν με αξιοπρέπεια, και τελικά να
επιτυγχάνουν ξεπερνώντας την αποτυχία. Ο αθλητισμός είναι μια μικρογραφία της
ζωής, και η ζωή είναι μια σειρά προκλήσεων και απογοητεύσεων, στην οποία πολύ
συχνά χρειάζεται να ξανασταθείς στα πόδια σου, να ξεσκονιστείς και να
συνεχίσεις την πορεία σου. Ρίξτε μια ματιά στους επιτυχημένους γνωστούς σας.
Όλοι τους έχουν γευτεί την αποτυχία. Μάλιστα, οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι
συχνά είναι αυτοί που έχουν γευτεί την αποτυχία πάρα πολλές φορές.
Κάποιος έχει πει: «Τι θα ονειρευόσουν να κάνεις αν ήξερες
ότι αποκλείεται να αποτύχεις;». Δυστυχώς, ο φόβος της αποτυχίας κατακλύζει τα παιδιά
μας και μπορεί τελικά να επιφέρει μειωμένη αυτοπεποίθηση, έλλειψη κινήτρων,
κατάθλιψη, άγχος και πολλά ακόμη.
Μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος της αποτυχίας συνήθως οφείλεται
στους γονείς και αναπτύσσεται όταν τα παιδιά είναι κάτω των 10 ετών. Αυτά τα παιδιά
έχουν παραλύσει τόσο πολύ από τον φόβο τους μήπως αποτύχουν και δυσαρεστήσουν
τους γονείς τους, που αποφεύγουν οποιαδήποτε δραστηριότητα, άθληση ή
εκπαιδευτική δοκιμασία που είναι πιθανό να μην στεφθεί από επιτυχία. Θα
δυσκολευτούν πολύ να γίνουν αθλητές υψηλών επιδόσεων, επειδή εξαρχής θα
φοβούνται να ρισκάρουν για να πετύχουν έναν στόχο. Γνωρίζετε τις μελέτες της
Carol Dweck που αφορούν τα άτομα με αδιάλλακτη νοοτροπία; Τα παιδιά που έχουν
αδιάλλακτη νοοτροπία κρίνουν τον εαυτό τους ολοκληρωτικά βάση των επιτευγμάτων
τους και συνεπώς δεν πρόκειται ποτέ να ρισκάρουν οτιδήποτε δεν εγγυάται την
επιτυχία.
Δεν πειράζει να αποτυγχάνουν τα παιδιά μας και δεν πρέπει να
φοβούνται την αποτυχία. Είναι δική μας δουλειά ως γονείς να διασφαλίσουμε ότι
τα παιδιά μας δεν φοβούνται να σουτάρουν, να αστοχήσουν σε ένα εύκολο καλάθι,
να στείλουν τη μπάλα «εκτός» και να χάσουν «σημαντικά» παιχνίδια. Είναι δική
μας δουλειά να εμφυσήσουμε στους μικρούς αθλητές μας μια εξελικτική νοοτροπία.
Αυτή είναι που χρειάζονται, μιας και θα αποτύχουν πολλές φορές στη ζωή τους,
και είναι ανάγκη να μαθαίνουν από την αποτυχία και όχι να τη φοβούνται. Ο
νεανικός αθλητισμός θα έπρεπε να αποτελεί το ασφαλέστερο περιβάλλον όπου θα
βιώσουν την αποτυχία για πρώτη φορά.
Ο αθλητισμός επιτρέπει στα παιδιά να αντιμετωπίζουν
προκλήσεις και να ξεπερνούν τις αντιξοότητες σε ένα περιβάλλον και σε μια
χρονική περίοδο όπου αυτό έχει κάποια σημασία εκείνη τη στιγμή, αλλά δεν έχει
καμία σημασία σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Θα πρέπει να παρέχει στους νεαρούς
αθλητές ένα ασφαλές περιβάλλον, επειδή αυτές οι προκλήσεις και οι αποτυχίες δεν
είναι δυνατόν να έχουν τις ίδιες συνέπειες που θα έχει αργότερα μια αποτυχία
στη δουλειά, μια αποτυχία στην διαπροσωπική σχέση ή μια αποτυχία στη γονική
σχέση τους με τα δικά τους παιδιά. Εδώ θα λάβουν εξαιρετικά πολύτιμα μαθήματα
αντιμετώπισης των δοκιμασιών, οπότε όταν έρθει η ώρα που διακυβεύονται πολύ
σπουδαιότερα πράγματα, θα μπορούν να χειριστούν τις δοκιμασίες με αυτοπεποίθηση
και διαύγεια πνεύματος.
Αλλά και οι παίκτες αξιώσεων χρειάζεται επίσης να μάθουν ότι
μπορούν να επιτύχουν χωρίς την δική σας παρέμβαση, αφού δεν θα βρίσκεστε πάντα
κοντά τους για να τους βοηθάτε. Μέσω του νεανικού αθλητισμού, μπορούν να μάθουν
ότι ακόμη κι όταν αποτυγχάνουν εσείς είστε περήφανοι για αυτούς επειδή
προσπάθησαν και ότι τους αγαπάτε άνευ όρων. Συνεπώς, αντί να φοβούνται την
αποτυχία, οι παίκτες αξιώσεων μαθαίνουν να αποδέχονται και να ξεπερνούν τις
δοκιμασίες. Μαθαίνουν ότι τους στηρίζετε, άνευ όρων, πάντοτε. Αν υπάρχει κάποιο
περιβάλλον καλύτερο από αυτό του νεανικού αθλητισμού για να το διδαχτούν αυτό
τα παιδιά, δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μου.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Ερωτήσεις -που «Αλλάζουν το Παιχνίδι»- για τους γονείς
Ποια είναι η στάση του παιδιού σας απέναντι στην αποτυχία;
Θεωρεί την αποτυχία αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας της εκμάθησης ή ότι
είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγει; Αναρωτηθείτε: «Έχω ανοιχτεί στο παιδί μου
για τις φορές που απέτυχα στη ζωή μου και για τον τρόπο που ξεπέρασα την
αποτυχία;».
-----------------------------------------------------------------------------------------
Τα ζόρια κάνουν καλό!
Ο νεανικός αθλητισμός μοιάζει με το τάισμα κρεμούλας σε
δίχρονο παιδί: στην αρχή ζορίζεται να φάει χωρίς να κάνει χάλια τον τόπο, η
περισσότερη κρέμα δεν βρίσκει στόχο και λίγη μόνο πετυχαίνει το στοματάκι του,
αλλά τελικά θα μάθει το παιδί σας να τρώει μόνο του. Ως γονιός, καμιά φορά
νιώθετε υποχρεωμένοι να παρέμβετε χάριν του εκνευρισμένου (και πεινασμένου)
παιδιού σας, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορείτε
-και καλά θα κάνετε- να βάλετε ένα χεράκι. Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσετε ότι
όσο επιμένετε να ταΐζετε εσείς το παιδί, δεν πρόκειται ποτέ να μάθει να τρώει
μόνο του. Το ίδιο ισχύει και με τις αθλητικές δραστηριότητες, ασχέτως αν το
παιδί σας είναι πέντε ετών και μόλις ξεκίνησε να παίζει ένα άθλημα ή αν
ετοιμάζεται να γίνει φοιτητής.
Πολλοί γονείς νιώθουν υποχρεωμένοι να προστατεύουν τα μικρά
παιδιά τους από κάθε αντιξοότητα και αποτυχία. Αυτή η ανάγκη προστασίας των
παιδιών είναι ένα από τα ισχυρότερα συναισθήματα της ζωής μας και μάλιστα είναι
ένα συναίσθημα εξαιρετικά δύσκολο να αγνοηθεί. Κι όμως, βαθειά μέσα μας
γνωρίζουμε ότι τελικά πρέπει να επιτρέψουμε στα παιδιά μας, εν ανάγκη ακόμα και
να τα εξαναγκάσουμε, να τα καταφέρουν μόνα τους.
Η δική μας δουλειά είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε μια
ισορροπία ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία. Οποιαδήποτε από τις δύο
ξεπεράσει το όριο θα είναι επιζήμια για το παιδί. Πολλά βλαστάρια μας
μαραίνονται όταν συναντούν αντιξοότητες σε μεγαλύτερη ηλικία, επειδή όταν ήταν
μικρά δεν έμαθαν ποτέ πώς να αποτυγχάνουν. Η πρόωρη επιτυχία τα έκανε να
επαναπαυθούν, και δεν έμαθαν ποτέ να βάζουν τα δυνατά τους και να δοκιμάζονται.
Άλλα παιδιά, πάλι, που οι γονείς τους τα προστατεύουν μην τυχόν και αποτύχουν
ποτέ, είναι απροετοίμαστα όταν εμφανιστούν πραγματικά εμπόδια και αληθινός
ανταγωνισμός και οι υπερπροστατευτικοί γονείς τους είναι απόντες.
Στην άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος, ένα παιδί που
ασχολείται με μια ανταγωνιστική δραστηριότητα και βιώνει μόνο αποτυχίες θα
απογοητευτεί, θα χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τελικά θα την παρατήσει.
Ο στόχος μας είναι να βρούμε μια ισορροπία. Όταν τα καταφέρουμε, όπως λέει και
ο Δρ. Jim Taylor, τότε «Η επιτυχία δεν μοιάζει με εκείνα τα φάρμακα που
καταστέλλουν την περαιτέρω ανάπτυξη, και η αποτυχία δεν μοιάζει με εκείνες τις
τεράστιες απώλειες που εκμηδενίζουν την επιθυμία να επιδιώκεις την επιτυχία. Θα
έλεγα ότι είναι και οι δύο αναπόφευκτα και απαραίτητα στοιχεία της διαδικασίας
που οδηγεί στην πρόοδο και την ευτυχία».
Σκεφτείτε τη δική σας ζωή και αυτά που μαθαίνατε κάθε φορά
που αποτυγχάνατε στη δουλειά, στον αθλητισμό ή σε μια διαπροσωπική σχέση.
Μάθατε πώς να ξεπερνάτε την απογοήτευση, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους
μπορέσατε να φανείτε δημιουργικοί και να επεξεργαστείτε τη λύση των
προβλημάτων. Μάθατε πώς να ανέχεστε και να ελαχιστοποιείτε την απογοήτευση και
τελικά να ζητάτε βοήθεια, αν ήταν απαραίτητο. Αυτά είναι εξαιρετικά πολύτιμα
μαθήματα ζωής, τα οποία πιθανότατα αναπολείτε και λέτε: «Χαίρομαι που συνέβη
αυτό, διδάχτηκα πολλά από αυτό».
Προσπαθήστε να θυμηθείτε πόσο καλά νιώθατε κάθε φορά που
ξεπερνούσατε μια αντιξοότητα, που λύνατε ένα δύσκολο πρόβλημα και που
συναντούσατε την επιτυχία εκεί που αποτύγχαναν οι άλλοι. Είναι ένα από τα πιο
ισχυρά μας συναισθήματα αυτή η αίσθηση της επίτευξης κάποιου στόχου αφού
περάσαμε μια δοκιμασία. Ανεβάζει το ηθικό μας, μας χαρίζει πίστη, ζωγραφίζει
ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπο και την ψυχή μας. Φανταστείτε να μην είχατε
ποτέ την ευκαιρία να νιώσετε έτσι. Δεν θα μαθαίνατε ποτέ πώς είναι να νιώθεις
ζωντανός! Γιατί να το στερήσετε αυτό από τα παιδιά σας;
Τέλος του 2ου μέρους.
